Osmanlı Devleti’nin temellerini oluşturan medrese birçok özelliğiyle dikkat çekiyor

Osmanlı Devleti‘nin temellerini oluşturan medrese birçok özelliğiyle dikkat çekiyor

TOKAT Osmanlı Devleti’nin medrese sisteminin temellerinin atıldığı Nizamettin Yağıbasan Medresesi birçok özelliğiyle dikkat çekiyor.

UNESCO Kültür Mirası Listesinde yer Meydan Niksar kalesi; Pontus, Roma, Bizans ve Türk-İslam medeniyetlerinden izler taşıyor. 6,2 kilometrelik sur uzunluğu ile Diyarbakır kalesinden sonra Anadolu’nun en Aka ikinci kalesi durumundaki Niksar Kalesi içerisinde Anadolu’nun Birinci Türk Medresesi’ni barındırıyor. Anadolu’nun birinci Türk Medresesi olan Nizamettin Yağıbasan medresesi, Danışmentli devletinin en Kıymetli yapıtları ortasında yer alıyor. Medresesi’nin arka kısmında öğrencilerin dinlenme alanı olarak yapılan ahşap balkonun Öbür bir örneği bulunmuyor. Hayatının 12 yılını Nizamettin Yağıbasan Medresesi’nde geçiren Davud-i Kayseri, Osmanlı devletinde medrese sisteminin kurucu ismi olmuştur.

“Danişmentli devletinin en Kıymetli eserlerinden”

Niksar Belediyesi Etüt Proje Müdürü Danışment Hüseyin Şahin, “Niksar kalesi milattan Evvel 350’li yıllarda direkt bir Belde Kale olarak Akropol olarak kurulmuştur. Pontus İmparatorluğu’nun Değerli muhkem kalelerinden bir adedidir. O günden günümüze kadar hala ayakta canlı ve görkemini koruyan Değerli bir kaledir. Bu kalenin Öncelikli olarak özelliği büyüklüğüdür. Bu kale bir kale Belde olarak inşa edildiği için kalenin içerisinde toplumsal, kültürel, ekonomik askeri ve siyasi birçok yapının bir ortada olduğunu görüyoruz. Bir Belde hayatını her kademesinin olduğu bir yapıdadır. Niksar kalesinin içerisinde Danişmentli devletinin en Kıymetli yapıtlarından bir tanesi olan Danışmentli devletinin en kuvvetli hükümdarlarından Nizamettin yağıbasan tarafından 1157 yılında yaptırılmış olan Anadolu’nun birinci Türk medresesi Nizamettin yağıbasan Medresesi’nin olması İhsan kalesini Değerli ve farklı kılan parametrelerden bir adedidir. Bu eser Anadolu’daki erken Devre Türk mirasının anlaşılması ve algılanması bakımından bugünkü geldiğimiz mimari seviyeyi görmemiz açısından da Fazla Değerli bir yere sahiptir” sözlerini kullandı.

“Bu balkon Biricik olma özelliğine sahip Hiçbir yerde bir örneği bulunmuyor”

Nizamettin Yağıbasan Medresesi’nin ahşap balkonun Öbür bir örneğinin bulunmadığını belirten Şahin, “Bu mimariye 2 eyvanlı üstü astronomi ve yıldız hareketlerinin takibi için kısmen Aleni medrese tipi mimarisi diyoruz. 1157 yılından sonra, Anadolu’da öteki medreselerin imal tarihleri 13. yüzyılın başlarına denk geliyor yani bu medrese Fazla erken Devre bir mimari yapıya sahiptir. Bu mimari yapının genişletilerek bugünkü mimari zenginliğe ulaştığımızı söyleyebiliriz. Yapının Kale surlarının kullanılarak inşa edildiğini biliyoruz, bununla birlikte ona has bu yapıya has bir de ahşaptan bir balkonu var. Bu balkon Biricik olma özelliğine sahiptir. Hiçbir yerde bir örneği bulunmuyor. Kale surları kullanılarak inşa edilmiş fakat Belde silüeti de verdiği için arka tarafta muhtemelen öğrenciler için hoş bir terapi olabilecek bir yer olarak düşünülmüş” halinde konuştu.

“Osmanlı’nın medrese sistemini kuruyor”

Şahin, Nizamettin Yağıbasan Medresesi’nin Osmanlı devletinde medrese sisteminin kurulmasında Kıymetli bir yere sahip olduğunu belirterek Bahsettiğimiz Yüzyıl 12 Yüzyıl ilme talebin Fazla az olduğu, öğrencilerin sayısının Fazla az olduğu bir periyodu Anlatım ediyoruz. O devirde Fazla az öğrenciyle Fazla az talipliğiyle bu eğitimleri yapıyorsunuz lakin o talipler ortasında o denli bir İsim çıkıyor ki Osmanlı’nın medrese sistemini kuruyor. Osmanlı’nın ilim altyapısını oluşturan Davud-u Kayseri yetiştiriyor. Bu Davut-u Kayseri Anadolu’da ve farklı yerlerde birçok medreselerde eğitim almış, 12 Yıl hayatının Değerli bir kısmını burada geçirmiş burada eğitim almış. Orhan Beyefendi devrinde ise Osmanlı’nın kurucu rektörü olmuştur. Türkiye’de Fazla Aka kaleler Mevcut Diyarbakır kalesi, İstanbul kalesi ve bir Öteki Niksar kalesi bunlar akropoller yani Kale kentlerdir. Elimizde kalan kalıntılarla ve var var olan izleri takip ettiğimizde şunu söyleyebiliriz; Anadolu’nun en Aka kalelerinden bir tanesi Niksar kalesidir, Görkemli kalelerinden bir adedidir. Kale, Hariç Kale surları, orta Kale surları ve İç Kale surları olmak üzere 3 kademeli oluşuyor. Topografyası çıkartılmış içerisinde yaklaşık 40-50 Tane yapının olduğu biliniyor. Hatta formunu bilmediğimiz kazılarla yeni yeni ortaya çıkan 20-30 Tane de yeni Bina olduğunu biliyoruz. Yeraltı geçitlerinin gizli ulaşım sistemlerinin olduğu ve savunma reflekslerinin Güçlü olduğu Fazla Aka bir kale diyebiliriz” dedi.