Kapalıçarşı’nın Son Hakkakı Zamana Direniyor

Kapalıçarşı‘nın nihayet hakkakı vakte direniyor

44 yılıdır çeliği formdan biçime sokarak sanatını ortaya çıkaran Bedros Muradyan:

“Çırağın bana rastgele bir yararı dokunamaz bu Samimi gelen bir şeydir, öğretmeyle de olmaz”

“Bu işi yapabilmek için bir Ebeveyn çocuğunu nasıl seviyorsa birebir halde bizim de işimizi o halde sevmemiz lazım”

İSTANBUL Kapalıçarşı’da bir hakkak (oymacı) olan Bedros Muradyan, 44 yıldır Zincirli Han’da çelik üzerine mesleğine olan sevgisiyle yazma yazıyor. Kuyumcu kalıplarından, madalyona, düğmeden, rozete birçok eşyayı el emeğiyle üreten Bedros Usta, “Çırağın bana rastgele bir yararı dokunamaz bu Samimi gelen bir şeydir, öğretmeyle de olmaz. Bir beşere ne kadar da fotoğraf yapmayı öğretebilirsin ki bir Biricik fırçayı kalemi nasıl kullanacağını gösterirsin Geri büsbütün kendisine kalmıştır. şahıs bu Cin sanatlarda kendi kendini yetiştirir” dedi.

Kapalıçarşı’da bulunan Zincirli Han’da 1941 yılında kurulan Ufak dükkan, oymacı Bedros Muradyan tarafından işletiliyor. 2 katlı handa, ortasında Ufak bir havuzu olan avlusu, koyu yeşile boyalı panjurlu eski odaları, tarihi taş yeri ve tuğladan kemerler bulunuyor. Handa yeşile boyalı panjurlu odaların birinde Bedros Muradyan, 44 yıldır sanatını icra ediyor. Dışarıya bakan Ufak bir penceresi olan dükkanın içinde ustanın çalıştığı bir tezgah, kalemler, çekiçler ve kalıp makineleri yer alıyor. Bedros Usta’nın tezgahının önünü Atatürk, Bülent Ecevit, Süleyman Demirel üzere devlet büyüklerinin metala işlenmiş portreleri, Çeşitli tuğralar, amblem ve desen kalıpları süslüyor.

“İşimizde yanılgı kabul edilemez bir çırakla çalışabilme imkanımız yok”

Kendi tabiriyle ‘Son Hakkak Ustası’ olan Bedros Muradyan, ‘neden’ kendisinden sonra bir ehil daha yetişmediğini şu sözlerle açıklıyor:

“Maalesef çırak yetişme üzere bir durum yok zira işimizde kusur kabul edilemez bir çırakla çalışabilme imkanımız yok. Çırağın bana rastgele bir yararı dokunamaz bu Samimi gelen bir şeydir, öğretmeyle de olmaz. Bir beşere ne kadar da fotoğraf yapmayı öğretebilirsin ki bir Biricik fırçayı kalemi nasıl kullanacağını gösterirsin Geri külliyen kendisine kalmıştır. şahıs kendi kendini yetiştirir bu Cin sanatlarda” dedi.

Bir kızı olan Bedros Usta, aile geleneği olarak devam etmeme nedeni için de “Bir bayanın yapabileceği bir Amel değil ağır bir Amel çelik oyma fizikî bir Güç ister. Darbeleri Fazla Güçlü vurmak lazım, kalıp yapıldıktan sonra bir de baskı makinesi var, presler bu güce bağlı yani bir bayanın yapabileceği Amel değil” dedi.

“Ohannes Muradyan, o bir ekoldü”

400 yıldır İstanbul’da yaşayan Ermeni asıllı Muradyanların, sanata olan yatkınlığından ve genetik miras olduğundan bahseden Bedros Usta, “Bu meslekte 44’üncü yılım. Bir Fiil işimin sahibi olarak, 18 yaşımdan itibaren yapıyorum. Lakin Amel yeri babamdan bana geçmiştir, meslekte ondan gelmiştir. Bu dükkan 80 yıllık, 1941 yılından bu yana. Babam bu mesleğe 1938 yılında bir Alman ustanın yanında başlamış. Babam orada 20 ay kadar eğitim görmüş. Sonra 2. Dünya Savaşı başlayınca ustasını Almanya’ya çağırmışlar. İş yerini kapatmış gitmiş, babamda yaşı tutmadığı için Amel yeri açamıyormuş. Meskende çalışmaya başlamış, 2 Yıl kadar meskende çalışmış. 18’ini doldurunca bu dükkanı açtı. O gün bugündür burada devam ediliyor. Babam Türkiye’de birçok şeyin birincisini yapan kişidir. Burada üretilmeyen birçok şeyin burada üretilmesini sağlamıştır yaptığı kalıplarla. Ohannes Muradyan, o bir ekoldü. Ben de heves ettim onun işine. Kardeşim de Mevcut fakat o bu işe heveslenmedi. O kuyumculuk işi ilgileniyor, imalat üzerine. O da kendi işinde Fazla başarılı. Diyorum size, genetik olduğu için sanat. O da birçok altın takıları kalıpla değil de direkt doğruya el işiyle yapan kişidir” formunda konuştu.

“İmalat kısmında kalıp anne unsurdur”

Mesleğinin hangi alanlarda aktiflik gösterdiğini anlatan nihayet Hakkak Bedros Usta, “Çelik oymacısıyım. Kalem ve çekiçle çeliği oymak, Türlü motifler, desenler, portre çalışmaları bunlardan ibaret. Birçok Sanayi dalında kullanılıyor. Her dalla çalışıyorum sayılabilir zira imalat kısmında kalıp anne ögedir. Düğmeden tutun, iğnesine, madalyasına kadar yapıyorum. Benden Evvel 50’li yıllarda darphaneyle çalışıyorduk burada darphanenin kalıpları yapılıyordu sonra kendileri ‘kalıphane’ kurdular içerde imal edilmeye başladılar. Bilgisayar ortamıyla ayrıyeten hakkaklar getirildi Yurt dışından yani kendileri yapmaya başladılar. Tüm askeri düğme, arma, apolet hepsi kalıptan çıkmadır. Tüm silahlı kuvvetlerin ve emniyetin düğme, apolet kalıplarını biz yapardık artık birçok kumaşa çevrildi Yeniden de metal olanların kalıplarını ben yapıyorum. Dekoratif eşyalar, tepsi mumluk yaptığımız kalıplardan üretilenler altından tutun, bakırına, alüminyumuna kadar her türlü metal baskıları yapılıyor” dedi.

“Bir el işiyle, makinenin çıkardığı Amel tıpkı değil ruh yok onlarda”

Dünyanın farklı yerlerinde oyma ustası bulunduğuna değinen Muradyan “Fransa’da rast geldim araştırdım, gezdim Paris’te ve buldum. Bir dükkan buldum içeride kullandığı makineler falan bizim Amel üzereydi konuştuk, ettik Ama gördüğüm kadarıyla Fazla zayıftı. Yaptığım işlerden yanımda vardı, gösterdim adam hayranlıkla baktı elle yapmış olduğuma inanamadı. Onlar da yapıyorlar. Avusturya’da var, Viyana’da aradım bulamadım ancak orada olduğunu biliyorum. İtalya’dan beni ziyarete geldiler meslektaşımdı o da. Bu bilgisayarlı CNC makineler çıktıktan sonra buna talep azaldı. Ama birebiri olmuyor Natürel imkanı yok. Bir el işiyle bir makinenin çıkardığı Amel tıpkı değil, ruh yok onlarda. Bu işi yapabilmek için bir Ebeveyn çocuğunu nasıl seviyorsa her türlü şeyine katlanabilen kişidir anne. Tıpkı formda bizim de işimizi o halde sevmemiz lazım. Ben bir pazar günü konutumda otururum onda bile otururken kesinlikle düşünürüm. Başımda işimdeyim yahut konutta yapabileceğim bir şey varsa meskene götürüp orada devam ediyorum. Haftanın 7 günü devamlı geç saatlere kadar çalışırım. Sanat Fazla hoş bir şeydir altın bileziktir. Herkesin Çeşitli sanat kollarında en azından bir marifeti vardır. Tüm Sorun onu ortaya çıkarmaktır. Sanatı olsun, yapmasın. Bilsin fakat yapmasın hobi olarak kullansın. Yarın öbür gün ne olacağını bilemeyiz. Bir bilezik dediğim üzere, altın bilezik” sözlerini kullandı.