M.Ö. 30 – M.S. 395 yıllarını kapsayan Roma zamanında Niğde bölgesi tarihinin en Değerli pozisyonlarından birini yaşamıştır. Bu devirde Tyana (Kemerhisar Kasabası) etrafında ağır bir yapılaşma görülür. Saraylar, mabetler, su kemerleri ve yerleşim üniteleriyle hayli Aka bir kent pozisyonuna getirilmiştir. M.S. 395 yılında ise Anadolu Bizans hükümdarlığı altına girmiştir. Bilhassa Kapadokya ve Ihlara Bölgesi bu periyodu yansıtır. Niğde bölgesi Bizans hükümdarlığında iken Sasani, Pers ve Arapların istilalarına uğramıştır. Tyana kenti 931 yılındaki Arap İstilası sonucu Aka ölçüde yıkılmıştır. İşte Anadolu Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğu’ndan da birçok yapıtın bulunduğu Niğde’nin en değerli tarihi hazineleri ve tarihçeleri;
TYANA HAFRİYATI
Bu alanlardan Roma Hamamı, Aquadükt ve Rezevuar, hafriyatta alınan sonuçlara nazaran epeyce eskiye dayandıkları, Caracalla ve Julia Domna?nın “Tyana?da M. S. 1. yy.da doğmuş olan Apollonius’a ve onun hayatına verdikleri Ehemmiyet nedeniyle kentin onurlu ve gelişmiş bir yerleşme olması için harcadıkları uğraşlar dahilinde yapılmış oldukları anlaşılmaktadır.
Kazı çalışmaları, Güneydeki hamam kompleksi,Su toplama rezervuarı (kuzey şark tarafta ve yaklaşık 5 Km uzaklıkta) Su kemeri (Aquadükt) sütunlar, Hafriyat çalışmalarının diğer bir kısmı aquadükte su sağlayan rezervuarda dağıtım kanallarına ilişkin iki taş ortasındaki yarıklarda gerçekleştirilmiş ve bu alanda Fazla sayıda metal Nakit (bunlardan birçoğunun toprak altındaki gözle görünmeyen nihayet uzantısına kadarki alan. Höyüğün kuzeyindeki kemerlerin nihayet bulduğu yamaçta sürdürülmüştür.
ROMA HAVUZU
Niğde İli, Bor İlçesi, Bahçeli Kasabası kuzeyinde kasaba merkezine yaklaşık 3 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Roma Devri’nde Trojan ve Hadrian Devri’nde M.S. 2’nci yüzyılda inşa edilmiştir. Havuz düzgün kesme taş bloklarla inşa edilmiş, dikdörtgen planlı olup, 65×22,5 metre ölçülerindedir. Havuzun altından kaynayan su, oluşturulan kemerler vasıtasıyla Antik Tyana (Kemerhisar) Kenti’ne ulaştırılıyordu. Devre periyot tamirlere gidilmiştir. Özgün özelliğini Aka ölçüde korumaktadır.
TYANA ÖREN YERİ VE SU KEMERLERİ
Tyana Ören Yeri ve Su Kemerleri Antik Tyana örenleri, Bor ilçesi, Kemerhisar Kasabası’ndadır. Ören yeri kasabanın Aka birbölümünün altında kalmıştır. Kasabanın çeşitli yerlerinde Türlü durumlarda bulunan Değerli heykeltıraşlık eserler ve ören yerinde yapılan bilimsel hafriyatlar sonucunda çıkan eserler ve mimari kesimler Niğde Müzesi’nde sergilenmektedir. Bahçeli Kasabası’nda bulunan ve Roma havuzu ismiyle isimlendirilen antik havuza hayat veren kaynak suyunun Roma Bölümü’nde yapılan kemerlerle taşınmasına yönelik oluşturulan kemerlerden Dolayı kasaba Kemerhisar ismini almıştır.
KONSTANTİN VE HELENA (ESKİ ANDAVAL) KİLİSESİ
Konstantin ve Helena kilisesi, Niğde’yi Kayseri’ye bağlayan kara ve demir yolunun kenarında, Belde merkezinin 8 km. kuzeydoğusunda, Aktaş’a bağlı Yeniköy’de yer almaktadır.Kilisenin kuzeyinde üç derslikli bir ilkokul binası bulunmaktadır.
Günümüzde Aka oranda yıkık olan kilisenin kitabesi yoktur. Devre kaynaklarında da Bina hakkında bir bilgi bulunmamaktadır. Bu nedenle yapının inşa tarihi, banisi ve kime ithaf edildiği bilinmemektedir. Stzygowski yöredeki Rumlar’ın, kiliseyi imparator Konstantin?in annesi Helena’nın Kudüs seyahati sırasında inşa ettirdiğine inandıklarını belirtmektedir.
GÜMÜŞLER MANASTIRI
Kilisenin duvar fotoğraflarında en az üç farklı ustanın çalıştığı düşünülmektedir. anne apsisteki üç şerit halindeki fotoğrafların en üstündeki Tahtta İsa, sağında iki melek, İncil muharrirlerinin sembolleri ile Desis sahnesinde yer Meydan Meryem ve havariler, en alttaki şeritte ise Kayserili Aka Basileios, Nysa’lı Gregorios, Nazians’lı Gregorios üzere kilise babalarının fotoğrafları yer almaktadır. Manastırın yer aldığı Gümüşler Kasabası’nın Orta Çağ’daki ismi ve tarihi hakkında Devre kaynağı bulunmamaktadır. Aka bir kaya kilisenin içine oyulan manastır Kapadokya bölgesindeki günümüze düzgün korunarak gelmiş ve en Aka manastırlardan birisidir. Kilisenin duvar fotoğraflarında en az üç farklı ustanın çalıştığı düşünülmektedir. anne apsisteki üç şerit halindeki fotoğrafların en üstündeki Tahtta İsa, sağında iki melek, İncil muharrirlerinin sembolleri ile Desis sahnesinde yer Meydan Meryem ve havariler, en alttaki şeritte ise Kayserili Aka Basileios, Nysa’lı Gregorios, Nazians’lı Gregorios üzere kilise babalarının fotoğrafları yer almaktadır.
ALÂEDDİN CAMİİ
Niğde sancak beyefendisi Ziynettin Beşare tarafından 1223 yılında yaptırılmıştır. Kitabesine nazaran yapının mimarları, üstad Sıddık ve kardeşi Gazi’dir. Ayrıyeten inşa kitabesinde, Müstenireddin ismi geçmektedir, bu şahsın caminin inşaatından Mesul imal yöneticisi olduğu anlaşılmaktadır. Birtakım tamiratlarla günümüze gelen camii, Özgün özelliğini Aka ölçüde korumakta ve fonksiyonunu devam ettirmektedir.
Camii iki kapılıdır. Doğuya bakan kapı üzerinde yaz aylarında 09.30 – 11.00 saatleri ortasında güneş ışıklarının bıraktığı gölge, kapının taş maharetli elleriyle işleyen ustanın “Taçlı Bayan Başı” nı ortaya çıkartmaktadır. Efsaneye nazaran usta, âşık olduğu ve hiç evlenemeyeceğini bildiği Niğde Sancak beyefendisinin kızına duyduğu aşkı sonsuza dek yaşatmak için mevzuyu kapı süslemesindeki taşa resmetmiştir. Yapı, harim ile kuzeydoğu köşesine yerleştirilen Biricik şerefeli minareden oluşmaktadır.
SUNGURBEY CAMİİ
Camiinin inşa kitabesi yoktur. Fakat 1335 yılı civarında yapıldığı düşünülmektedir. İlhanlı periyodunda Niğde Valisi olan Sungur Beyefendi tarafından yaptırılmıştır. Mescidinin mimarı bilinmemektedir. Ama mimber ile muhtemelen şimal taç kapısının ahşap kapı kanatlarını Hoca Ebubekir, daha sonraki periyoda ilişkin şark taç kapısının ahşap kapı kanatlarını ise Hacı Muhammed isimli ustalar yapmıştır. Niğde kalesinin güneybatı tarafındadır.
NİĞDE KALESİ
Niğde Kalesi, Eski Niğde kentinin bulunduğu zirveyi çevreleyen kale üç surla çevrilmiştir. Ama birçok yeri yıkılmış olan kalenin vücutlarının bir kısmı meskenlerin duvarı olmuştur. Bugün zirvenin kuzeydoğusunda bir hisarı içine Meydan kısım ayakta kalabilmiştir. Yakın vakte ilişkin yıkıntıları ortasında meskene çevrilen iki burcun kalıntıları görülebilmiştir. Bu sur muhtemelen Sungurbey Cami’nin yanına kadar uzanıyordu. Sungurbey Mescidi’nin karşısındaki surlardan ayakta kalan az bir kısım restore edilmiştir. batı taraftaki sur ve burçlar büsbütün kaybolmuştur. Kalenin ayakta kalan Biricik burçtan ibaret anne kulesi doruğun en yüksek noktasına yapılmıştır. Nispeten daha güzel korunmuş olan bu anne kule, dikdörtgen burçlara yaslanan surlardan Fazla daha yüksektir. anne kulenin duvarları yıkılmamış ise de İç kısmında bulunan birçok oda ve hücre büsbütün harap olmuştur.
NİĞDE SAAT KULESİ
Niğde Saat Kulesi, Niğde ilinin Niğde ilçesinde bulunan saat kulesi. Ziya Paşa tarafından 1866 yılında yaptırılan 41 metre yüksekliğindeki kule Niğde Kalesi üzerinde yükselmektedir.
HÜDAVENT HATUN TÜRBESİ
Hüdavent Hatun Türbesi; taç kapısı üzerindeki inşa kitabesine nazaran, 712H./ 1312–13 M. yılında yapılmıştır. Anadolu Selçuklu Hükümdarı IV. Rukneddin Kılıç Aslan’ın kızı Hüdavend Hatun yaptırmıştır. Günümüze kimi tamirler görerek gelen türbe, Özgün özelliğini korumaktadır. Yapı, Biricik katlı ve sekizgen planlı türbeler kümesine girer. Bina inşasında sarımtırak renkte ince istikameti trakit taşı; kapı ve pencerelerin söve, kemer ve lentolar ile kasnaktaki Jenerasyon ve kitabelerde ak mermer kullanılmıştır. Kasnaktaki sivri kemerli alınlıklardaki bezemelerle, pencerelerdeki figürlü süslemelerde ve pencere şebekelerinde daha ince dokulu ve Misli olan kırmızımtırak renkte taş; İç yerin kubbe kasnağında sağır sivri kemerlerde Siyah kesme taş kullanılarak epeyce Güçlü gerece yer verilmiştir. Kaynak: Niğde Müzesi, Niğde Kültür Turizm Müdürlüğü, Türkiye Kültür Portalı, Niğde Belediyesi
Yorum Yok